Veel vragen die ik krijg in mijn praktijk gaan over het grip krijgen op de dagelijkse dingen in het leven. De meeste mensen willen meer aandacht hebben voor hun naasten, hun vrienden, hun collega’s. Door de tijd waarin we leven en door de “gedwongen” digitalisering van thuiswerken en online-onderwijs brengen we veel meer tijd door met onze laptops, smartphones, PlayStations en Netflix dan eerder. Je zou kunnen zeggen dat, waar al de tech om ons heen bedoeld is om ons te helpen, we nu gegijzeld worden door diezelfde tech. Hoe werkt die gijzeling en hoe bevrijden we onszelf?
Het filterproces van ons brein
De bouw van ons lichaam en onze hersenen is ingericht om prikkels te kunnen filteren. Prikkels die via ons lichaam onze hersens bereiken en prikkels die via onze zintuigen onze hersens bereiken. Onze hersenen, en dan specifiek onze prefrontale cortex (het deel van je hersenen achter je voorhoofd), hebben de belangrijke functie om gericht aandacht te kunnen geven aan een bepaalde prikkel die binnen een woud van duizenden prikkels aanwezig is. Dit is een filterproces dat wij ook wel focussen of concentreren noemen.
Dopamine
In de tijd dat we nog in grotten leefden en jagers en verzamelaars waren, hebben onze hersens geleerd dat bepaalde prikkels belangrijk zijn voor onze overleving. Als we op deze prikkels reageerden beloonde onze hersens ons met het hormoon dopamine. Het hormoon dopamine zorgt bij ons voor onze “drive”, motivatie en het is een beloning voor bepaald gedrag. Dopamine ligt ook aan de basis van bepaalde verslavingen en aan soms ongezonde verlangens.
De ontwerpers van apps en games en software weten dit ook en spelen slim in op de strijd die de filterfunctie van onze hersens levert met alle prikkels. Apps, games en software zijn ontworpen om onze aandacht op te eisen en niet meer los te laten. Bepaalde apps verdienen grof geld aan onze aandacht. Denk hierbij aan Facebook of Instagram, elke keer als je het verlangen voelt om even op Facebook of Insta te kijken en het ook doet ga je op zoek naar een dopamine rush. Een beloning voor je gedrag. Heb ik nieuwe likes? Heeft iemand me getagt? Elk duimpje en hartje geeft je een dopamine shot en vergroot je verlangen naar meer. Ook maken apps en games gebruik van het fenomeen van Fear of missing out: de angst dat je iets belangrijks misloopt. Je moet en zal weer even Facebook checken, je moet even op die aanbieding klikken van Booking.com, je moet even kijken of het ergens anders niet leuker, warmer, fijner of beter is dan waar je nu bent.
Maak je los van je gijzelnemers
Wat makers van apps en games bewust doen is het gijzelen van ons brein om daar zelf beter van te worden. Maar hoe ontworstelen we ons aan die gijzeling?
Neuropsycholoog David Nowell heeft op basis van wetenschappelijke inzichten 7 ideeën om weer controle te krijgen.
Technologie en zelf-regulatie:
1: Een media-dieet
Maak een logboek (ja hier zijn ook apps voor 😉 ) om bij te houden hoeveel tijd je elke dag besteed aan bepaalde games en media of je telefoon, televisie en game console. Alles telt mee, YouTube, Netflix, RTL Nieuws-app, je e-mail, Voetbal International, Marktplaats, Vinted, FIFA 21, etc. Als je na een week inzicht hebt in de totale tijd en tijd per medium, vraag jezelf dan af wat je in die tijd NIET hebt kunnen doen waar je misschien veel meer waarde aan zou hechten. Een kop koffie met je echtgenoot, een wandeling met een vriend of vriendin, spelen met je hond, je kind helpen met huiswerk, verzin het maar. Bepaal voor de nieuwe week op welke momenten van de dag je die dingen WEL gaat doen. Schrijf het op en blokkeer het in je agenda.
2: Doe je socials in vastgestelde tijdsblokken
Deze tip bouwt voort op de eerste, spreek met jezelf af hoeveel tijd per dag je maximaal op socials wilt zitten, deel die tijd door 4 en plan 4 blokjes in je agenda waar je door je socials heen kunt scrollen.
3: Ga de natuur in
De natuur (zonder telefoon in je hand) is bijzonder geschikt om je hersens weer tot rust te brengen. Ga lekker wandelen in het park, fiets even naar het bos of de hei of slenter langs de kustlijn. De geluiden van de natuur en de vormen van de natuur (bomen met bladeren, gras, water, etc.) hebben een kalmerend effect op je hersens. Of je nou op een stoel zit en alles om je heen in je opneemt of gaat joggen of wandelen. Het maakt niet uit.
4: Pak je devices bewust
Als je even niet zit vastgeplakt aan je mobiel, Videoland of Playstation en je voelt de behoefte om dat te gaan doen, doe het dan met bewustzijn. Vraag jezelf wat je gaat doen, waarom en voor hoelang. Dit helpt je filter om actief keuzes te maken en niet “gedachteloos” je over te leveren aan “big tech”.
5: Houd een “Tech Ramadan”
Dit is strikter dan een media-dieet. Hier spreek je met jezelf, of met je hele huishouden, af om tussen bijvoorbeeld 8.00 en 20.00 geen mobieltjes, Playstations, etc. te gebruiken, tenzij voor werk of school.
6. Gooi apps van je telefoon af
Wist je dat je ook gewoon via de internetbrowser van je telefoon naar Facebook, Insta of LinkedIN kunt? Vast wel. Waarom zijn ze er dan toch in app-vorm? Om je aandacht te kunnen trekken op je telefoon. Gooi ze van je telefoon af en als je dan toch naar je socials wilt, doe dit via de internetbrowser. Wedden dat je minder vaak op je socials zit?
7: Zet push-notificaties uit op je mobiel
Bijna alle apps hebben de ultieme tool om je hersens te gijzelen: Het push-bericht. Met zowel geluid als beeld wordt je weer weggetrokken bij waar je mee bezig was. Er is namelijk iets “nieuws” en nieuw zorgt voor opwinding, de belofte van een dopamine rush. Geloof me, je mist niks, de wereld vergaat niet zonder push-berichten.
Wil je meer weten over grip krijgen op je leven? Zoek jij de balans tussen hoofd, hart en lijf? Neem eens contact met me op.
Contact – Over Ons – Persoonlijke Coaching – Kinderen- en Jongerencoaching
