De 5 gebieden van aandacht bij ADHD zonder medicatie zijn slaap, proteïnerijke voeding, sport- en beweging, het vormen van een team en het maken en gebruiken van schema’s en agenda’s. In het Engels is dit te onthouden met de afkorting SPECT: Sleep, Protein, Excersise, Calendar en Team.
In dit laatste deel hebben we het over de ondersteuning vanuit de omgeving: het team.
De omgeving is zo belangrijk
Voor zowel volwassen met ADHD als ook kinderen met ADHD en hun ouders is het heel belangrijk om zich goed te informeren over wat ADHD precies is en wat de impact is op gedrag en prestantie.
Binnen veel gezinnen heerst onbegrip over de huisgenoot of huisgenoten met ADHD. Ik hoor van ouders of partners vaak de vertwijfeling terug over de ADHDer: “Het lijkt wel alsof hij niks hoort als ik tegen hem praat.”, “Ik moet 10 keer aan haar vragen om haar kamer op te ruimen en dan doet ze het nog niet.”, “Waarom kan mijn zoon wel 4 uur geconcentreerd gamen, maar is hij te lui om zijn huiswerk te maken?”
De antwoorden op deze vertwijfelingen liggen in het vijfde deel van SPECT, het team om de ADHDer heen.
Omdat ADHD een neurologische ontwikkelingsstoornis is, zijn bepaalde executieve functies van iemand met ADHD minder ontwikkeld of is er een ontwikkelingsvertraging. Wat dit betekent voor gedrag en prestatie beschreef ik eerder in dit artikel: ADHD: Symptomen en impact op gedrag en prestaties
De oplossing om veel frustraties te voorkomen ligt in het bouwen van een “support team” om de persoon met ADHD heen. Veel frustraties en onbegrip zijn te vermijden met goede voorlichting over wat ADHD precies is en wat het betekent voor het kind of de volwassene met ADHD.
Het team bestaat voor kinderen en adolescenten uit:
1: School
Als je kind de diagnose ADHD (met eventueel comorbiditeit) heeft, plan dan een gesprek in met de leerkracht van je kind en de op school aanwezige psychosociale begeleiding. Het vooral heel belangrijk dat de leerkracht begrijpt wat de impact is op gedrag en prestatie en tools heeft of krijgt om het kind met ADHD op een effectieve manier te helpen in de dagelijkse dingen in de klas. Hiervoor kunnen scholen externe hulp inroepen van experts over ADHD in de klas. Ik kom in een latere blog nog terug op aanpassingen binnen de klas die voor zowel het kind met ADHD als ook de andere leerlingen positieve effecten hebben. Voor de zekerheid wil ik er even bij vermelden dat de school geen enkele bevoegdheid heeft of zeggenschap heeft over het gebruik van medicatie. Dit is echt iets tussen arts en patiënt. Ik merk in mijn praktijk dat sommige scholen (goedbedoelde) adviezen geven aan ouders of zelfs eisen stellen aan medicijngebruik om op school te mogen komen. Hier gaat school NIET over.
2: Huisarts/Psycholoog/Neuroloog/Psychiater
Afhankelijk van of je in Nederland of in België woont zijn er verschillen over hoe de diagnose ADHD wordt gesteld en hoe begeleiding vanuit de zorg eruit ziet. Zorg er in ieder geval voor dat alle zorgverleners van je gezin op de hoogte zijn van de diagnose en eventueel medicijngebruik. De zorgverleners kunnen onderling met de ouders bekijken wat de beste koers is voor het kind om grip te krijgen op ADHD. Dit kan een combinatie zijn van medicatie, cognitieve gedragstherapie, psychosociale voorlichting en/of een ADHD Coach. Dit hang allemaal af van de ernst van de symptomen en de hinder die het kind er van heeft in zijn/haar functioneren.
3: Sport- of hobbyclub
Ook bij de sportclub of de hobbyclub is het belangrijk dat de trainers, coaches of begeleiders weten dat je kind ADHD heeft en wat dat voor hem of haar betekent. Als jeugdvoetbaltrainer kom ik veel onbegrip tegen bij andere ouders over het gedrag van een aantal jongens in mijn team met ADHD. Door de kennis en ervaring van jou over je kind te delen met de sportclub of hobbyclub, kan je kind zichzelf zijn en weet dat er iemand rondloopt die begrip heeft voor het gedrag dat soms in negatieve zin de kop opsteekt.
4: Vrienden en familie
Ik merk zelf als vader van een tiener met ADHD overwegend onoplettende type hoe moeilijk het is om je eigen kind te helpen, en dan ben ik zelf ook nog ADHD Coach. Je eigen kind helpen vind ik het lastigste wat er is. Ik ben blij dat er een aantal mensen in mijn omgeving (bijvoorbeeld een van mijn broers) een goede klik met hem heeft en begrijpt wat zijn ADHD voor hem betekent.
Ga dus op zoek binnen vrienden en familie naar die volwassene die een klik heeft met je kind en die de basis snapt van zijn/haar ADHD. Deze volwassene kan een fijn toevluchtsoord zijn voor je kind als “papa en mama echt er echt niks van begrijpen.” Het kan voor je kind fijn zijn om even bij te tanken of stoom af te blazen bij deze persoon, zeker bij pubers is dit het geval.
5: Geloofsgemeenschap
Ook binnen je eigen geloofsgemeenschap kan het prettig zijn om een lid te zoeken voor het support team van je kind. Dat kan iemand zijn van het bestuur van kerk, moskee of synagoge, een geestelijke of een ander lid van de geloofsgemeenschap. Kies iemand die je vertrouwd en die een klik heeft met je kind. Uiteraard is het wel belangrijk om te weten hoe jouw geloofsgemeenschap vanuit te geloof aankijkt tegen ADHD. Het is onverstandig om iemand te kiezen die vanwege zijn geloofsovertuiging het bestaan van ADHD ontkent of alle antwoorden voor je kind bij het goddelijke zoekt.
Bouw het ultieme support team voor je kind
Probeer uit alle 5 de categorieën een verantwoordelijke en betrouwbare volwassene te vinden waar je kind eventueel terecht kan. Je kunt dit doen door, eventueel samen met je kind, een brief te schrijven naar degene die je op het oog hebt. Leg in de brief uit dat het voor je kind fijn zou zijn als hij op deze persoon zou kunnen rekenen als er iets is. Omschrijf zo nauwkeurig mogelijk voor wat voor zaken je kind op deze volwassene een beroep zou kunnen doen en op welke manier hij/zij contact kan opnemen. Hier bij kun je denken aan de volgende voorbeelden:
- Kan ik bij jou terecht als ik boos/bang/verdrietig of juist heel blij ben?
- Kan ik bij jou terecht als ik iets niet snap over mezelf of mensen om me heen?
- Kan ik bij jou terecht voor als ik even een rustige plek nodig heb?
- Kan ik bij jou terecht als ik ruzie heb met mijn ouders/broer/zus?
Spreek ook af welke tijden je kind bij deze persoon terecht kan. Wees duidelijk over deze tijden.
Onthoud dat het het goede recht is van degene die je vraag om in het support team te komen om nee te zeggen. Bedenk dat sommige mensen makkelijker ondersteuning kunnen bieden dan anderen.
In het Engels is er het mooie gezegde: “It takes a village to raise a child.” Zeker als je een of meerdere kinderen hebt met ADHD is dit meer waar dan ooit.
Heb je vragen of opmerkingen over het support team voor je kind? Neem gerust contact met me op.
Ben je volwassene met ADHD en wil je een support team om je heen bouwen? Kijk dan bijvoorbeeld naar vrienden, familie, zorgverleners en mensen op je werk, sport of hobbyclub.
Over ons – Persoonlijke Coaching – Kinder- en Jongerencoaching
